БЕМОРИҲОИ ФАВҚУЛОДА ХАВФНОКИ ЗООНОЗӢ ДАР ТОҶИКИСТОН

        Бемориҳои зоонозӣ - он бемориҳоест, ки аз ҳайвон ба инсон мегузаранд ва баъзеашон шадидан хавфноканд. Дар қатори чунин бемориҳо метавон вабо (холера), чума (тоун), махмалаки обиладори ҳамдунагӣ (оспаи табиӣ), туляремия, табҳои хунин (монанди табби Эббола, Ласса, Конго-Крим), сӯхтании сибирӣ (язваи сибирӣ), тифи шапушӣ (тифи сина), бруцеллёз (бугумдард) ва ҳорӣ (бешенство)-ро ном бурд. Яке аз бемориҳои зоонозии хавфнок ин табби хунин мебошад.

Табби хунин - зоонози вирусии хатарнок: Табби хунин як бемории вирусии зоонозии фавқулода хавфнок мебошад, ки ба организм тавассути нешзании канаҳо мегузарад. Аломати асосии он - пайдоиши хунравии дохилӣ дар марҳилаи муайян аст. Сироят: Ин беморӣ аз канаҳо мегузарад, ки барангезандаро, вируси махсус интиқол медиҳанд. Вирус дар ҳолати ҷӯшонидан зуд нобуд мешавад.

Дар ҳарорати 37,5°С баъди 20 соат ва дар 45°С баъди 2 соат нобуд мегардад. Манбаи сироят: Каламушҳо, харгӯшҳо, баъзе ҳайвоноти хонагӣ ва беш аз 20 навъи канаҳо метавонанд вирусро интиқол диҳанд. Одамон асосан ҳангоми газида шудан аз ҷониби кана сироят меёбанд. Мавсими хуруҷи беморӣ асосан аз моҳи март то октябр мебошад, ки дар ин давра фаъолшавии канаҳо ба назар мерасад.

Механизми сироят (патогенез) Вирус тавассути пӯсти осебёфта ё луобпардаи инсон ворид мешавад. Усули асосии сироят - газидани кана мебошад. Нишонаҳои клиникӣ: Давраи ниҳонии беморӣ (инкубатсионӣ) аз 3 то 5 рӯз идома мекунад. Пас аз он, беморӣ ба се марҳила тақсим мешавад: 1. Давраи ибтидоӣ (то хунравӣ): -давомнокӣ: 1 то 3 рӯз; -аломатҳо; -баланд шудани ҳарорати бадан то 39–40°С; -хунукзанӣ; -дарди сар, мушакҳо, буғумҳо ва миён; -дилбеҳузурӣ ва эҳсоси нотобонӣ. 2. Давраи хунравӣ: -дар рӯзҳои 3-4 беморӣ оғоз меёбад; -ҳарорат ногаҳон паст мешавад; -дар пӯст (шикам, қафаси сина, пушт ва пойҳо) доғчаҳои хунрав (геморрагӣ) ба вуҷуд меоянд. 2. Давраи сиҳатёбӣ (пас аз хунравӣ): -оғоз мешавад пас аз поин рафтани ҳарорат; -камқувватӣ ва бемадорӣ аз 3-4 ҳафта то 2 моҳ идома мекунад. Табобат ва пешгирӣ: -беморон бояд дар хонаҳои алоҳидаи карантинӣ (боксҳо) бистарӣ карда шаванд; -кормандони тиб, ки бо чунин беморон кор мекунанд, бояд бо либосҳои муҳофизатӣ фаъолият намоянд ва қаблан омӯзонида шуда бошанд.

Пешгирии асосӣ - назорат аз болои канаҳо, истифодаи доруҳои зидди кана, пешгирии тамос бо ҳайвонҳои сироятёфта ва баланд бардоштани сатҳи огоҳии аҳолӣ мебошад. Маркази ташаккули тарзи ҳаёти солим дар ҳамкорӣ бо Маркази назоратии давлатии санитарию эпидемиологии ноҳияи Ҷалолиддини Балхӣ